Piła (województwo kujawsko-pomorskie)
53°30′36″N 17°52′43″E/53,510000 17,878611
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
52 |
| Kod pocztowy |
89-520[2] |
| Tablice rejestracyjne |
CTU |
| SIMC |
0085700 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tucholskiego  | |
Położenie na mapie gminy Gostycyn  | |
| 53°30′36″N 17°52′43″E/53,510000 17,878611[1]
| |
Piła – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie tucholskim, w gminie Gostycyn, nad Brdą. Status samodzielnej miejscowości oficjalnie uzyskała 1 stycznia 2008 roku[3], w wyniku wydzielenia ze wsi Gostycyn. W przeprowadzonym w marcu 2007 referendum ze 109 uprawnionych do głosowania osób zagłosowało 93, z czego 48 oddało głosy za nazwą Piła (Piła nad Brdą uzyskała 29 głosów, Piła-Młyn 16)[4].
W latach 1850–1892 mieszkańcy okolic, a od początku XX wieku do lat II wojny światowej niemieccy i polscy przemysłowcy wydobywali w Pile metodą podziemną węgiel brunatny[5]. Węgiel wydobywano systemem sztolniowym z 6 kopalń głębinowych: Buko (1892), Olga (1900), Montania, Aleksandra, Teresa i Zofia o głębokości do 50 m. Pierwszą kopalnię założyli bracia David i Jakob Bukowzerowie. W 1918 uruchomiono kolejkę wąskotorową z Piły do Gostycyna, wtedy też rozpoczęły eksploatację kopalnie Aleksandra i Montania. Po 1920 wraz z kopalnią "Olga" zostały one przejęte przez braci Radomskich. W 1936 koncesję na wydobywanie węgla uzyskał Antoni Ostrowski, który wybudował kopalnię "Teresa". Po 1945 przez kilka lat próbował on wznowić eksploatację zasobów, jednak ze względu na wysokie koszty transportu i niską cenę węgla brunatnego, wypieranego z rynku przez węgiel kamienny, zrezygnował z działalności górniczej[6].
Pozostałości prac górniczych, zapadliska i sztolnie są obecnie udostępniane turystom do zwiedzania przez Stowarzyszenie BUKO, będącego organizatorem Górniczej Wioski[7].
W 1928 r. w ramach prac związanych z koncepcją budowy kaskady Brdy prof. Karol Pomianowski zaprojektował w Pile przegrodzenie Brdy tamą, w wyniku czego powstałe rozlewisko Brdy połączyłoby się z Jeziorem Szpitalnym i Jeziorem Średnim, tworząc nowy zbiornik retencyjny[8]. Do realizacji koncepcji nie doszło, a jezioro Średnie (Średniak) wykorzystywane jest rekreacyjnie (strzeżone kąpielisko z pomostami oraz wypożyczalnia sprzętu wodnego).
Wyodrębnienie się Piły jako samodzielnej miejscowości było możliwe między innymi w wyniku działalności lokalnego stowarzyszenia BUKO – Stowarzyszenie Mieszkańców i Miłośników Piły nad Brdą, którego statutowymi celami są badanie historii Piły oraz ochrona i promocja jej walorów przyrodniczych i środowiskowych.
W roku 2013 Stowarzyszenie BUKO utworzyło w Pile wieś tematyczną "Górnicza Wioska", w której możliwe jest zwiedzanie pozostałości po podziemnej kopalni węgla brunatnego Montania z 1900 roku (w chwili obecnej można zwiedzić tylko górną część sztolni upadowej - część podziemna jest niedostępna ze względu na zły stan zachowania) z historyczno-przyrodniczą ścieżką dydaktyczną (dostępne audiobooki). Prezentowana jest również ekspozycja "Piła 100 lat temu" w postaci makiety miejscowości i kopalń z lat 1919-1921.
W latach 1975–1998 Piła administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Obecny most na Brdzie pochodzi z 1975 roku.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 173664
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 940 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz obiektu fizjograficznego. [w:] Dz.U. z 2007 r. nr 245, poz. 1811 [on-line]. Min. Spraw Wewnętrznych i Administracji. [dostęp 2010-09-15]. (pol.).
- ↑ Tygodnik Tucholski nr 12/2007
- ↑ Tygodnik Tucholski nr 32/2007
- ↑ Wojciech Borakiewicz: Kopalnia w środku Borów Tucholskich. Piła-Młyn wciąga w podziemia. 2018-09-29. [dostęp 2018-09-29].
- ↑ Kopalnie w Pile
- ↑ Józef Owczarek, Włodzimierza Sobecki Elektryka bydgoska : 80 lat SEP Stowarzyszenia Elektryków Polskich oddziału Bydgoskiego, SEP Bydgoszcz, 2008
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]| Sołectwa | |
|---|---|
| Miejscowości niesołeckie |
